Gence, Azerbaycan'ın önemli tarihi geçmişe sahip, ikinci büyük şehridir. Ülkenin batısında yer almaktadır ve 350 bine yakın nüfusu vardır. Ahalinin büyük çoğunluğu Şii. Bugün bölgenin cazibe merkezi olan Gence, geçmişte de Gence Hanlığı'nın başkenti olmuştur.
Gence Hanlığı Nadir Şah'ın öldürülmesinin ardından kurulan hanlıklardan. Diğer hanlıklara göre daha önemli imiş. Bölgenin anahtarı olarak nitelendiriliyormuş. 19. asırda Kafkaslara inmeye başlayan Ruslar Gence Hanı Cevad Han'ı öldürerek hanlığa son vermiş, şehrin ismini Çar'ın hanımına izafeten Yelizavetpol olarak değiştirmişler.
 |
| Azerbaycan Halk Cumhuriyeti parlamento binası |
Yelizavetpol, 1918'de eski ismine kavuşmuş ve Gence, 1918-20 yılları arasında var olan Azerbaycan Halk Cumhuriyeti'nin bir süre başkentliğini yapmıştır. Parlamentonun toplandığı bina, bugün Azerbaycan Devlet Aqrar Üniversitesi (
www.adau.edu.az) olarak faaliyet gösteriyor. Ne yazıkki Azerbaycan tarihi için önem taşıyan bina maalesef müze yapılmamış. Şu anki idare Azerbaycan Halk Cumhuriyeti'ni de, Mehmet Emin Resulzade'yi de unutturmaya çalışmakta.
Kısa süren müstakilliğin ardından Gence de diğer tüm Kuzey Azerbaycan gibi Sovyet idaresine
girdi. İsmi 1935 yılında Azerbaycan Komünist Partisi birinci katibi Sergey Kirov'a izafeten
Kirovabad olarak değiştirildi.
 |
| Kirovabad logosu |
 |
Gence logosu
|
Şehir 1989'da tekrar asıl ismine kavuşmuştur. 1993 yılında Suret Hüseynov'un ayaklanmasına sahne olmuştur.
Gence deyince akla büyük şair Nizami Gencevi gelir. Bestekar Telman Hacıyev ve Ressam Şerif Şerifov da Gencelidir.
KONAKLAMA
Havalimanından şehir merkezine gelirken yolun sağında
Ramada Hotel (
www.ramadaplazagence.com)
bulunuyor. Bu otel yeni açılmış ve Gence'nin en lüks oteli. Fiyatının bütçemi aşacağına emin olduğumdan öğrenmeye gerek bile duymadım. Şehirde adı geçtiğinde 80-100 manat gibi paraları dillendirdiler. Bir de Şah İsmail Hatai caddesi üzerinde Şehir İcra Hakimiyeti'nin karşısında Gence Hotel (gencehotel.com) bulunuyor. Odalar 40-50 manattan başlıyormuş.
Adı geçen fiyatları ikiyle çarpınca kaç liraya tekabül ettiğini bulursunuz. Bu fiyatlar benim için çok pahalı. Benim gibi parası az olanlar için uygun bir seçenek mevcut:
Kepez Mehmanxanası. Oda fiyatları 15 ila 25 manat arasında değişiyor. Ben 15 manatlığı seçtim. Kahvaltı yok. Bu otelden bahsetmek istiyorum.
 |
| Son zamanlarını yaşayan Kepez Mehmanxanası ve önde ölümsüz Nizami Gencevi'nin heykeli |
Otel 1980'de açılmış. O zamanlar Gence'nin en büyük ve en lüks oteli tabii. Amirler, memurlar, devlet adamları mutlaka burada konaklarlarmış. Bağımsızlığın ardından otel bakımsız kalmış. Kul yapısı tabii tamir ister. Bakılmayınca köhnemiş. Sovyet vaktinde devletin işlettiği otel başarıyla işletilememiş, bir kısmı satılmış. Bugün devlet-özel teşebbüs ortak işletiyor.
Dokuz katlı olan otelin yalnızca dördüncü ve altıncı mertebeleri işliyor. Ne kadar işlerse! Tuvaletler, banyolar pislik içinde; mobilyalar eski, kırık dökük. 95 manatlık maaşıyla geçinmeye çalışan kat görevlisi otelin yakın zamanda yıkılacağını söylüyor.
Yalnızca yatacak yatak istiyorsanız Kepez Mehmanxanası'nda kalabilirsiniz.
ULAŞIM
Şehir yürüyerek gezilebilir. Şehir içi ulaşımda marşrut adı verilen minibüslerden yararlanılıyor. Taksilerde taksimetre yok. Zaten Gence arabasının üzerine "taksi" yazan herkes taksici oluyor; algısı, vergisi, plakası yok. Pazarlık usulü ile çalışıyorlar. Havalimanından şehre beş manat uygundur. Şehir içinde de üç-beş manattan fazla vermek olmaz.
 |
| Gence'deki yüzlerce taksiden sadece biri. Genelde taksiler eski Lada'lardan oluyor. |
Gence'nin dışında küçük bir otogar var -avtovağzal diyorlar-. Toprak zeminli bakımsız bir yer. Başınızı sokabileceğiniz doğru düzgün bir gölgelik bile yok. Buradan Gence'nin köylerine ve diğer rayonlara otobüsler, minibüsler gidiyor. Bakü'ye giden otobüsler ve dolmuşlar altı manat. Takside gidiyor, fiyatı pazarlık gücünüze kalmış. Otobüs ve dolmuşla gitmek dört saat kadar sürüyor, Kürdemir'de mola veriyorlar.
Söz molaya gelmişken dinlenme tesislerinden(!) söz etmeliyim. Bir defa Türkiye'deki dinlenme tesislerini unutun, küçük bir lokanta yahut çay bahçesi. Yemekler ekseriya lezzetsiz, etraf pis. Tuvaletlerin yanına yaklaşılmaz. 10-11 kez mola yerlerinde bulundum, hiçbiri iyi değildi.
